Hoe spreek je coeliakie uit?

In Nederland wordt de laatste jaren vaak gesproken over ‘de glutenvrije hype’. Glutenvrije restaurantjes springen in grote steden als paddenstoelen uit de grond en er komen steeds meer glutenvrije producten op de markt. De naam ‘glutenvrij’ wordt daarmee steeds bekender. Daarentegen is de term ‘coeliakie’ een stuk minder bekend, laat staan hoe je dit moet uitspreken. In dit artikel leggen we hoe je coeliakie uitspreekt en geven we een stukje geschiedenis over de oorsprong van deze benaming.

Coeliakie in het kort

Coeliakie is de benaming voor een auto-immuunziekte welke ervoor zorgt dat je gluten niet kan verdragen. Wanneer iemand met coeliakie gluten binnenkrijgt kan hij of zij hier zeer vervelende buikklachten van krijgen. Op den duur kunnen zelfs tekorten ontstaan in voedingsstoffen.In dit artikel lees je daar meer over.

Uitspraak coeliakie

Koeliakkie? Soeliakkie? Seuliakkie? Hoe is de uitspraak van coeliakie eigenlijk? Coeliakie spreek je uit als seu-lia-kíe.

Maar... waar komt die benaming dan vandaan?

Coeliakie wordt in de volksmond ook wel glutenintolerantie genoemd. Het eerste glutenvrije dieet werd ontwikkeld door de Leidse kinderarts Willem Karel Dicke (wat een toeval, Glutenvrijemarkt.com is ook in Leiden gevestigd!). Dicke merkte dat tijdens de hongerwinter, toen het brood schaars was, kinderen met coeliakie minder klachten ervoeren. In 1950 publiceerde Dicke zijn proefschrift Coeliakie. Dit was een onderzoek naar de nadelige invloed van sommige graansoorten op de iemand die lijdt aan coeliakie. Het eerste glutenvrije dieet ontwikkelde Dicke in de jaren veertig en vijftig van de twintigste eeuw.

Willem Karel Dicke was echter niet degene die als eerste met de benaming ‘coeliakie’ kwam. De Griekse arts Arataeos beschreef in het jaar 100 al een kenmerkend soort maagdarmklachten. Deze darmklachten gingen ook gepaard met onder andere bloedarmoede, botontkalking en afwijkingen van het tandglazuur. Arataeos gaf de aandoening het Griekse woord voor buik: koilia. Via de Latijnse afleiding ‘coeiliacus’ (=tot de buik behorend) is het woord coeliakie ontstaan.

De glutenvrije markt

Voor coeliakiepatiënten zijn er pas later glutenvrije producten op de markt gekomen. Hiermee kunnen graanproducten worden vervangen door een glutenvrije variant. Wanneer deze producten voor het eerst werden ontwikkeld is onbekend. Wel blijft de markt groeien. Sinds 2006 is de glutenvrije markt wereldwijd zelfs met 170 procent gegroeid! Zo wordt het glutenvrije dieet weer net wat makkelijker gemaakt.

Bonus weetje!

Het woord gluten heeft ook Latijnse afkomst. De letterlijke vertaling voor gluten is namelijk ‘lijm’. Best logisch ook, aangezien gluten werkt als lijm die het brood bij elkaar houdt!  

Ben je benieuwd in wat voor producten gluten zitten? Lees dan hier verder!

Bronnen

1: YAM glutenvrij. Wie ontdekte er als eerste coeliakie. (oktober 2016)

2: Trouw Buckwheat. Nieuwe naam voor een oude kwaal. 

3: BNDeStem. De opkomst van 'glutenvrij'. (november 2013)