Kruisbesmetting gluten: hoe werkt dat?

Kruisbesmetting houdt namelijk in dat er ziekmakende bacteriën van het ene product op het andere product terecht komen (1). Een voorbeeld hiervan is dat de bacteriën die zich bevinden op rauw vlees door aanraking ook terecht komen op de groenten die je in je salade doet. Je kunt hier flink ziek van worden. Naast kruisbesmetting met bacteriën bestaat er ook een andere soort kruisbesmetting, namelijk kruisbesmetting met allergenen. Ben je benieuwd hoe dit in zijn werk gaat? Lees dan snel verder!

Wat is kruisbesmetting met allergenen?

Allergenen (ingrediënten waar iemand allergisch voor kan zijn) kunnen voorkomen in verschillende producten. Mensen die bekend zijn met een allergie moeten producten met dit ingrediënt vermijden. Als iemand bijvoorbeeld allergisch is voor noten, dan is het vanzelfsprekend dat hij/zij producten met noten vermijdt. Deze mensen zullen dus de koekjes met hazelnoten van bedrijf X niet eten. Ze kunnen namelijk erg ziek worden van de hazelnoten in deze koekjes.

Nu kan het zo zijn dat bedrijf X ook koekjes maakt zonder hazelnoten. Mensen met een notenallergie moeten deze dan in principe gewoon kunnen eten, want er zitten immers geen noten in. Dit is echter niet helemaal zonder risico. De hazelnoten waarmee wordt gewerkt in bedrijf X kunnen onbedoeld toch in kleine hoeveelheden in de koekjes zonder hazelnoten terecht komen, we noemen dat kruisbesmetting. Op de verpakking zie je dan vaak staan ‘Kan sporen van noten bevatten’. Het is voor een producent echter niet verplicht om dit op de verpakking aan te geven. De noten vallen namelijk niet onder de ingrediënten van de koekjes (2).

Kruisbesmetting bij productie

Kruisbesmetting van allergenen kan plaatsvinden door middel van een productielijn, processtroming, personeel of via de lucht. Om even terug te komen op gluten, geef ik nu wat voorbeelden met betrekking tot haver.

Haver is van nature glutenvrij, maar toch is er veel haver op de markt dat niet glutenvrij is. Dat heeft te maken met kruisbesmetting. Hoe zit dat precies? Dit proces begint al bij de teelt. Haver wordt vaak geteeld naast gewassen met glutenbevattende granen, hierdoor kan haver al bij de teelt gluten gaan bevatten. Ook worden vaak dezelfde machines gebruikt voor het oogsten van aangrenzende velden wat ook weer kan leiden tot kruisbesmetting. Na de teelt en oogst van haver wordt deze vaak verwerkt in dezelfde fabriek als waar glutenbevattende granen worden verwerkt. En worden de producten bereid en verpakt met dezelfde machines (3). Al deze processen leiden ertoe dat haver toch in veel gevallen gluten gaat bevatten. Lees meer over gluten in haver in dit artikel. 

Kruisbesmetting in de keuken

Door kruisbesmetting kunnen ingrediënten die van nature glutenvrij zijn dus toch gluten gaan bevatten. Dit kan zoals je hierboven al hebt gelezen al gebeuren bij de productie, maar dit kan ook in de keuken gebeuren. Als een product glutenvrij is geproduceerd, of gewoonweg geen ingrediënten bevat die gluten bevatten dan is het uiteraard glutenvrij. Dit glutenvrije product kan bij jou thuis alsnog gluten gaan bevatten als je niet goed oplet. Enkele voorbeelden zijn:

• Je glutenvrije brood smeren op een aanrecht waar je man/vrouw net zijn brood met gluten heeft gesmeerd.
  
  
• Je glutenvrije brood besmeren met pindakaas uit dezelfde pot als waar de rest van het gezin zijn (niet-glutenvrije) brood mee besmeerd.
  
  
• Je eet pasta en je kinderen hebben alvast hun (niet-glutenvrije) pasta opgeschept. Ze hebben daarna de saus over de pasta heen gegoten, maar ze hebben daarbij perongeluk de (niet-glutenvrije) pasta aangeraakt. De lepel is daarna teruggegaan in de pan met saus. Jij schept vervolgens je glutenvrije pasta op en giet hier ook wat saus overheen. Je hebt voor je het weet een hap genomen van je glutenvrije pasta, met nu niet meer glutenvrije saus.
  
  
• Je gebruikt bij het koken een pan met een beschadigde antiaanbaklaag. Je hebt met deze pan al eerder glutenbevattende producten gebakken. Gluten kunnen blijven zitten in de beschadigingen van de pan.

Tips om kruisbesmetting te voorkomen

Het is dus belangrijk om kruisbesmetting met gluten in de keuken tegen te gaan. Als je ziek wordt van het kleinste beetje gluten, neem dan voldoende maatregelen. Zorg bijvoorbeeld dat jij altijd de eerste bent die pastasaus opschept, dat de pannen die je gebruikt niet beschadigd zijn en dat je je eigen pot pindakaas of jam hebt (plak hier bijvoorbeeld een sticker op). Ook is het handig als je een deel van het aanrecht glutenvrij houdt. Zorg ervoor dat een deel van het aanrecht ‘van jou’ is en dat hier alleen maar glutenvrije producten op mogen komen te liggen. Je kunt daar dan zonder zorgen je glutenvrije brood besmeren.

Kunnen mijn producten van Glutenvrijemarkt.com door kruisbesmetting gluten bevatten?

De producten die wij verkopen bij Glutenvrijemarkt.com zijn geheel vrij van gluten. De meeste producten in ons assortiment hebben het glutenvrije logo op de verpakking en dat mag er alleen op staan als het product geen gluten bevat en dus gecertificeerd glutenvrij is.

Om nog even terug te komen op haver, de haver (of producten met haver) die Glutenvrijemarkt.com verkoopt bevatten ook geen gluten door kruisbesmetting. Deze producten worden namelijk verwerkt en verpakt in een aparte fabriek en de haver voor deze producten wordt verbouwd op een aparte akker. De boer en de fabriek moeten hier zelfs een certificaat voor hebben. Wij kunnen dus garanderen dat de haverproducten van Glutenvrijemarkt.com geheel vrij zijn van gluten en kruisbesmetting met gluten. Je kunt dus zorgeloos genieten van alle producten in ons assortiment. Let er dan alleen wel goed op dat deze heerlijke glutenvrije producten ook geen gluten gaan bevatten bij jou in huis.

Heb je vragen over dit artikel? Laat het ons dan weten! Laat een reactie achter bij dit artikel, of stuur een mailtje naar [email protected]

Bronnen

1: Voedingscentrum. Kruisbesmetting. 

2: Bakkerswereld (2009, 10 augustus). Allergenen-kruisbesmetting, verborgen allergenen en drempelwaarden. 

3: Isditwelgezond.nl. Is haver en havermout glutenvrij? De verrassende waarheid!